1 Een decennium aan verandering

Van collectief naar individu: Hoe technologie en maatschappelijke verschuivingen ons de afgelopen tien jaar hebben gevormd.

In het afgelopen decennium heeft onze maatschappij een ongekende verandering doorgemaakt, een transitie die diep ingrijpt op de manier waarop we leven, werken en met elkaar omgaan. Dit tijdperk van transformatie, aangedreven door de versnelling van technologische vooruitgang en een verschuiving in maatschappelijke waarden, heeft zowel uitdagingen als kansen met zich meegebracht.

De verschuiving van collectief naar individu

De kern van deze verandering ligt in de verschuiving van collectieve naar individuele oriëntatie binnen de samenleving. Waar we eens de kracht van het collectief omarmden, daar staat nu het individu centraal. De restanten van de verzuiling zijn opgeruimd, en het neoliberalisme van de late 20e eeuw, gecombineerd met de globalisering, heeft geleid tot het ontmantelen van publieke voorzieningen die voorheen als de lijm van de samenleving functioneerden. De overtuiging dat de markt beter kon voorzien in onze behoeften heeft tot een aanzienlijke verschraling geleid: verdwijnende buslijnen, minder toegankelijke zorg, en een samenleving waarin burgers zich meer en meer als economische eenheden gedragen.

De gevolgen van sociale media

Facebook, dat begin 2024 zijn twintigste verjaardag vierde, symboliseert de ambivalente erfenis van sociale media. Ooit bedoeld om mensen met elkaar te verbinden, hebben deze platforms nu bijgedragen aan het ontstaan van gesloten bubbels, wat leidt tot een gefragmenteerde en gepolariseerde samenleving. Ondanks de mogelijkheden die sociale media bieden om netwerken uit te breiden en steun te vinden, is de eenzaamheid onder mensen de afgelopen tien jaar juist toegenomen.
De individualisering van onze maatschappij is verder versterkt door big data en kunstmatige intelligentie. Deze technologieën hebben individuele profilering tot de nieuwe norm gemaakt, waarbij persoonlijke nieuwsfeeds en aanbiedingen naadloos aansluiten bij onze behoeften. Maar deze ontwikkelingen hebben ook geleid tot een toename van afzondering en een gebrek aan bewustzijn over onze eigen bijdrage aan deze processen.

Terwijl we navigeren door deze periode van ongekende verandering, is het duidelijk dat de beslissingen die we vandaag nemen, een langdurige impact zullen hebben op onze toekomst. De individualisering, technologische vooruitgang, en de veranderende maatschappelijke dynamiek vereisen een bewuste en gecoördineerde respons. Het is aan ons allemaal om te beslissen welk pad we volgen, hoe we de kansen benutten die deze veranderingen bieden, en hoe we de uitdagingen het hoofd bieden die onvermijdelijk op ons pad komen.